زنبور عسل
زنبورهای هر کندو یکی از سه نوعِ زنبور ملکه، زنبور نر و زنبور کارگر هستند. زنبور عسل از حشرات اجتماعی است حتی اگر در خارج از کندو دارای غذای کافی باشد نمیتواند به تنهایی زندگی کند.
ملکه
زنبور ملکه، مادر اکثر زنبورهای موجود در کندو است.
جنسیت ملکه ماده بوده و مهمترین وظیفهاش تخمگذاری است. ملکه رهبر کندو محسوب شده و اگر ملکه را بردارند یا کشته شود و جانشینی برای او وجود نداشته باشد بعد از سه یا چهار ساعت تمام کارهای کندو متوقف میشود و زنبورها بعد از مدتی، (حدوداً دو روز) اگر داخل کندو تخم روز وجود داشته باشد شروع به تولید شفیره ملکه برای تولید ملکه جدید میکنند؛ پس از مدت دو هفته ملکهها از شفیره بیرون می آیند و با هم مبارزه میکنند تا سرانجام قویترین آنها دوباره رهبری کند و کار را به عهده میگیرد اما اگر تخم روز داخل کندو نباشد، بعد از مدت کوتاهی کارگران شروع به بکرزایی(نوعی تولید مثل) میکنند و کندو نر ریز میشود و در معرض نابودی قرار میگیرد. ملکه از اواخر فروردین تا اواخر خرداد در شرایط متعادل روزانه حدود ۱۵۰۰ تا ۴۰۰۰ تخم میگذارد.
تولد ملکه زنبور در کندو:
زنبورنر
تخمهای بارور نشده ملکه به زنبورهای نر تبدیل میشوند. حجرههای محل پرورش زنبورهای نر نسبت به زنبورهای کارگر بزرگتر است. زنبورهای نر فاقد نیش و توانایی جمعآوری گرده و شهد هستند. و تنها وظیفه آنها جفتگیری با ملکه است. آنها تعداد کمتری نسبت به زنبورهای کارگر دارند. زنبورهای نر سر و بالهای بزرگی دارند و تا میتوانند عسل میخورند.
البته زنبورهای نر پس از جفتگیری میمیرند و عمر آنها تقریباً ۲۴ روز است.
زنبور کارگر
جنسیت زنبورهای کارگر ماده بوده و بیشتر جمعیت کندو را تشکیل میدهنددر یک کندوی حدود ۷۰ هزار زنبور کارگر وجود دارد. زنبورهای کارگر با اینکه ماده هستند توانایی بارور شدن ندارند؛ نیش زنبورهای ماده خاردار بوده و طول آن در حدود ۱ میلیمتر میباشد. به خاطر وجود همین خارها پس از نیش زدن و ورود زهر به بدن موجوداتی که ساختار گوشتی دارد نیش در پوست گیر کرده و موجب جدا شدن کیسه زهر از زنبور میشود؛ و پس از چند دقیقه زنبوری که نیش زده خواهد مرد. این باور اشتباه وجود دارد که زنبورها به صورت آگاهانه اقدام به نیش زدن میکنند و به عبارتی خود را فدا میکنند ولی زنبورها به هیچ وجه نمیدانند بعد از نیش زدن کیسه زهرشان پاره خواهد شد.
وظایف زنبورهای کارگر
1-رفتن به خارج از کندو و تهیه عسل از شیره گلها
2-تغذیه نوزادان
3-تهیه صمغ برای پوشاندن شکافها و روزنهها جهت جلوگیری از ورود نور و مواد خارجی به کندو
4- تهیه آب برای ادامه حیات و نمک برای رشد نوزادان
5-نگهبانی و رسیدگی به وضع نوزادان و ملکه و پرستاری از آنان
6-تمیز کردن کندو و تهیه هوای مورد نیاز آن
تعدادی از کارگران در هر ساعت شیره دویست تا سیصد گل را مکیده و به کندو میآورند و به مأمورهای حمل و نقل تحویل میدهند و آنها نیز عسل دریافت کرده را انبار میکنند. در ورودی لانه چندین زنبور پاسداری میکنند و مانع ورود حشرات بیگانه و غارتگر میشوند. در داخل کندو عدهای مأمور نظافت هستند و فضولات زنبوران نر را که کاری جز خوردن عسل ندارند از کندو بیرون میبرند. چند زنبور هم با بال زدن پیوسته حرارت کندو را تعدیل و هوا را تهویه میکنند. پرستاران هم مواد غذایی را به نوزادان و ملکه میرسانند.
نوزادان
نوزادان پس از خروج از تخم بعد از طی دو مرحله به صورت زنبور کامل در میآیند. در مرحله اول به صورت کرمهای سفیدی هستند, و در خانههای کوچکی به سر میبرند و پرستاران به آنها غذا میرسانند و پس از چند روز به صورت زنبورهایی در میآیند که هنوز کامل نشدهاند و به حالت خوابیده و خشک شده به سر میبرند (مانند حالت پروانه ابریشم در پیله) به این جهت غذا نمیخورند تا وقتی که به صورت حشره کامل درآیند.
تولد زنبور عسل